از کجا می توان فهمید خداوند گناهان ما را بخشیده است؟

از کجا مى توان فهمید که خدا گناهان ما را بخشیده است؟ پرسش: خدای متعال راه اصلاح را به سوی انسان بازگذاشته، تا اگر به مسیر نابودی خویش رفته، بتواند آن را اصلاح کند و سعادت ابدی خویش را نجات دهد. قرآن کریم و پیشوایان دینى (علیهم السلام) در موارد فراوانى، ما را به توبه و ترک گناه دعوت نموده ‏اند و یأس و ناامیدى از رحمت خداوند را از گناهان بزرگ شمرده و ما را از آن بر حذر مى ‏دارند. حقیقت توبه و استغفار چیزى جز پشیمانى از گناه گذشته و عزم و تصمیم بر ترک آن در آینده نیست و اگر این حالت براى کسى پیش آمد، این نشانه توبه واقعى است و پذیرفته شدن توبه واقعى حتمى مى‏ باشد. پس ما باید سعى کنیم توبه و استغفارمان حقیقى باشد. «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم؛(1)(بگو اى پیامبر(: اى بندگانم که با گناه و نافرمانى بر نفس خود اسراف کرده ‏اید، هرگز از رحمت خدا ناامید نشوید. البته خدا (به وسیله توبه و بازگشت) همه گناهان شما را خواهد بخشید که او خدایى بسیار آمرزنده و مهربان است» امیرالمؤمنین(ع) فرموده اند: «در تمام قرآن آیه‌ای گسترده تر از این آیه نیست »).2( بعد از گناه باید به دامان خدا چنگ زد! و متضرعانه از او عذر خواست. ناامیدی مثل آن است که کسی در آب افتاده و علیرغم مهارت در شنا، به دلیل ترس از غرق، جان خود را تباه کند: «لا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ(3( از رحمت خدا مأیوس نشوید که تنها گروه کافران، از رحمت خدا مأیوس مى ‏شوند» توبه حقیقی نه تنها عذاب اخروی را رفع می‌کند، بلکه گناهکار توبه کننده را "محبوب" خدا می‌سازد! «اِنّ الله یحبّ التوابین(4( خداوند توبه کنندگان را دوست می‌دارد» کسی که دوست و محبوب خدا شد، خدا عزیزش می‌کند؛ همه گناهان کبیره و صغیره او را می‌بخشد، چنان که پیامبر فرمود:«التائب من الذنب کمَن لا ذنب له(5(کسی که از گناه توبه کند (خداوند همه گناهان او را می‌آمرزد و) همانند کسی می‌شود که هیچ گناهی نکرده است» خدای متعال، بخشندگی را به اوج می رساند، تا آن جا که همان زشتی را به حسنه تبدیل می کند: «إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً(6(مگر کسانى که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل مى ‏کند و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است!» «وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ(7(و گروهى دیگر، به گناهان خود اعتراف کردند و کار خوب و بد را به هم آمیختند امید مى ‏رود که خداوند توبه آنها را بپذیرد به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!» اگر انسان با تمام شرایطی که در متون دینی آمده است توبه کند خداوند گناهان او را می بخشاید.دربحث پذیرش توبه آنچه اهمیت دارد وجود شرایط است . پس خداوند گنه‏کاران را به درگه خویش دعوت مى ‏کند. البته بعد از توبه لازم است اگر از حقوق خدا یا حقوق مردم چیزى بر ذمه انسان باقى مانده است ادا کند؛ یعنى، نماز و روزه ‏هایى را که ترک کرده قضا نماید و اگر چیزى به مردم بدهکار است پرداخته و یا رضایت آنان را تحصیل کند. امام باقر علیه السلام به محمد بن مسلم چنین مى ‏فرماید: وقتى که مؤمن توبه مى ‏کند، گناهان قبل از توبه ‏اش بخشیده مى ‏شود، پس او باید براى بعد از توبه عمل کند. ولى آگاه باشید بخدا قسم این مزیت فقط براى اهل ایمان است . راوى مى ‏گوید: عرض کردم اگر بعد از توبه و استغفار گناه کرد و آنگاه دوباره توبه نمود چه؟ فرمود: آیا گمان مى‏ کنى اگر بنده مؤمن از گناه خود پشیمان شود و استغفار و توبه کند خدا توبه ‏اش را نمى ‏پذیرد؟ عرض کردم: او چندین بار این کار را کرده، گناه مى ‏کند سپس توبه و استغفار مى ‏نماید . فرمود: هر گاه بنده با توبه و استغفار برگردد خدا با مغفرت و بخشش بر مى ‏گردد، خدا بخشنده و مهربان است، توبه را مى ‏پذیرد، و سیئات را مى ‏بخشد(8( امام صادق)علیه السلام(می فرماید: همانا خدای عزوجل وقتی بنده مومنش توبه کند شاد می شود مانند کسی که چیزی گم کرده و بعد گمشده اش را پیدا کند و خوشحال شود(9( حال با توجه به مقتضای بحث مواردی را در مورد شرایط توبه ذکر می کنم: مهمترین شرایط توبه عبارت است از : (1)- پشیمانی و ندامت از صمیم قلب و تصمیم بر عدم ارتکاب دوباره (2)-استغفار و طلب بخشش (3)-تصمیم قاطع بر جبران گذشته و ادای حقوق، خصوصا اگر حق الناس باشد سید رضی علیه الرحمه در نهج البلاغه آورده است که روزی شخصی در نزد امیر المومنین (بدون توجه قلبی) بر زبانش جمله استغفر الله جاری گردید. امام از این بی توجهی و استخفاف این کلمه توسط آن مرد بر آشفت و فرمود مادرت به عزایت بنشنید آیا میدانی استغفار چیست ؟؟؟ استغفار درجه علیین است که بر شش معنا(ی عملی) استوار است: (1)-پشیمانی از گذشته (درجه اول توبه و انابه پشیمانی از اعمال گذشته است) (2)-عزم راسخ بر ترک کردن گناهان و عدم برگشت به آنها اصلا و ابدا (3)-اگر آن گناه از حقوق الناس بوده بصورت کامل توفیه گردد به طوری که اگر خدا را ملاقات کردی هیچ حقی از بندگانش بر تو نباشد (4)-تمام فرائض (نمازهای واجب روزهای واجب و ... ) بصورت کامل بجا بیاوری و حقش را ادا کنی (5)-تمام گوشت هایی که در ایام گناه و بواسطه گناه بر بدنت روئیده است را ذوب کنی بوسیله حزن و اندوه فراوان تا آنجایی که پوستت به استخوانت بچسبد و از دوباره بین آنها گوشت بروید (6)-سختی عبادت را بر جسمت بچشانی همانطور که شیرینی گناه را چشیده بود بعد از طی این مراحل می توانی بگویی استغفر الله(10( رسول اکرم صلى الله علیه و آله می فرمایند:نشانه توبه کننده چهار است: عمل خالصانه براى خدا، رها کردن باطل، پایبندى به حق و حریص بودن بر کار خیر(11).

 منبع:پرسمان قرآنی

برگرفته از:گروه قرآن سایت تبیان زنجان