اخلاق چیست؟

واقعا این سخن آیت الله بهجت(ره) را باید قاب کرد و هر روز آن را سرمشق رفتارهای خود قرار داد.

 

از آیت الله بهجت پرسیدند: لطفا کتابی جامع در زمینه اخلاق به ما معرفی کنید تا از آن استفاده کنیم؟

 

فرمودند: اکنون یک کلمه میگویم که برو برگرد نداشته باشد! همه کس از آن استفاده بکنند. ... و در آخر فرمودند: آن کلمه همین است که " بدانی (خداوند) می بیند و السلام.(1)

 

واقعا اگر انسان خداوند بزرگ و مهربان را در همه حال شاهد و ناظر اعمال و رفتار خود ببیند و در انجام هر کاری و در سخن گفتن رضایت خداوند را همیشه اولین اصل قرار دهد، بهترین اخلاق را خواهد داشت. چرا که چکیده اخلاق همین است که بدانیم خداوند در همه حال شاهد و ناظر اعمال، رفتار و گفتار ماست و به یک کلام خداوند می بیند.

 

منبع: کتاب ورق های آسمانی ، ص 126 و 127 مولف:محسن کمری زاده

ایمان به خداوند

"هوالذى انزل السکینة فى قلوب المؤمنین لیزدادوا ایمانا مع ایمانهم..."
(فتح، آیه 4)
او کسى است که آرامش را در دلهاى مؤمنین نازل کرد تا بر ایمانشان بیفزاید.

قلب و دلی که مملو از ایمان به خدا باشد، و با یاد خدا و ذکر خدا و رضایت خداوند مبارک و با جلال و جبروت پر باشد، دیگر در چنین قلب و دلی جایی برای شیطان باقی نمی ماند.

درچنین دلی برای شیطان جایی نیست که لانه گزیند و به هر کار ناروا و پست و بی ارزش دستور داده و وادار کند.

آری اثر ایمان به خداوند در همه بعدهای شخصیتی آشکار میشود و حتی اخلاق چنین شخصی نیز از خوب ترین اخلاقها میشود.

و قولوا للناس حسنا

«وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسْنًا»

«با مردم به نیکی سخن بگویید».

(بقره: 83)

ادب چیست؟

حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام :

کَفاکَ اَدَبا تَجَـنُّـبُکَ ما تَـکْرَهُ مِنْ غَیْرِکَ؛

براى ادب تو همین بس که آنچه را از دیگران نمى پسندى، از آن دورى کنى.

[بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۳۷۷]

خوش اخلاق ترین مردم چه کسانی هستند؟

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله :

اَحَبُّکُمْ اِلَى اللّه ِ اَحْسَنُکُمْ اَخْلاقا؛

محبوب ترین شما در نزد خدا، خوش اخلاق ترین شماست.

[مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۸۷]

*********

حضرت امام على علیه السلام :

عَوِّدْ نَفْسَکَ الْجَمیلَ فَبِاعْتیادِکَ اِیّاهُ یَعودُ لَذیذا؛

 خودت را به کارهاى زیبا عادت بده که اگر به آنها عادت کنى،

برایت لذت بخش مى شوند.

[شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج۲۰،ص۲۶۶، ح۹۲]

هیچ سوالی را بدون جواب نگذارید.....

هیچ سوالی را بدون جواب نگذارید.....

برای افزایش قدرت تحمل و احترام به افکار دیگران نباید هیچ سوالی را بدون جواب گذاشت.

وقتی شخصی از ما سوالی میپرسد انتظار جواب دارد، بی جواب گذاشتن سوال شخص نه تنها باعث آزردن شخص میشود، بلکه باعث میشود دیگر شخص قابل احترامی نباشیم،

حتی اگر جواب سوال را نمیدانیم، رک و صریح بگوییم ببخشید، جواب سوال شما را نمیدانم.

این خیلی بهتر است از اینکه شخص را در حال انتظار نگه داریم یا بی توجه رد شویم.

فریاد کشیدن ممنوع

کسی که با فریاد  سخن میگوید، شنونده تمایلی به شنیدن فریادهای او پیدا نمیکند.

فریاد شخص ذهن و مغز شنونده را خلیی زود خسته میکند.

همانطور که خودمان دوست نداریم کسی با فریاد نظرش و فکرش را تحمیل کند، ما هم نباید با فریاد فکر و نظر خود را به دیگران القا کنیم.

آرام و متین و سنجیده سخن گفتن احترام متقابل و علاقه به شنیدن نظر او را زیادتر میکند.

لحن سخن گفتن

یکی دیگر از مواردی که قدرت تحمل و احترام به افکار دیگران را افزایش میدهد، طرز سخن گفتن و به عبارت لحن سخن و نحوه خطاب به دیگران است.

وقتی شخصی با دیگران با لحن مودبانه و قابل احترام رفتار میکند، دیگران هم با او همان گونه رفتار میکنند.

و این رفتار متقابل نوعی احترام و تحمل به افکار و تمرین برای افزایش قدرت تحمل افکار و نظریه های دیگران است.

پرهیز از بحث و جدل کردن

یکی دیگر از راههای تحمل و احترام به افکار دیگران وتمرین اخلاق و ادب در محیط مدرسه و هر جای دیگر خانه، محل کار و اجتماع پرهیز از بحث و جدل کردن است.

در بحث و جدل کردن حتی اگر ما به حق باشیم و حرف خود را به کرسی بنشانیم، در واقع شخصیت طرف مقابل را خراب کردیم.

بحث و جدل یعنی ثابت کردن خود (نظر خود) به دیگران و خراب کردن شخصیت دیگران، که برخواسته از غرور شخصی باشد. غروری که از منیت سرچشمه میگیرد.

البته بحث و جدل با مباحثه فرق دارد چون در مباحثه هیچ از طرفین نمیخواهند شخصیت طرف مقابل را خورد کند و حرف خود را به کرسی بنشاند و مثلا در مورد یک مبحث علمی نظرات خود را بیان میکند و هر کدام از طرفین به نظرات دیگری احترام میگذارد در حالیکه در بحث و جدل یکی از طرفین میخواهد حرف فقط حرف او باشد، به هر قیمتی شده حتی با خراب کردن شخصیت طرف مقابلش.

و پیروزی در بحث و جدل به هر حال یک شکست است چون باعث ایجاد رنجش شده و شخص مقابل را از خود ما زده کرده و از ما دور میکند و باعث بوجود آمدن احساسات منفی در طرف مقابل میشود.

خداوند می بیند

واقعا این سخن آیت الله بهجت(ره) را باید قاب کرد و هر روز آن را سرمشق رفتارهای خود قرار داد.

از آیت الله بهجت پرسیدند: لطفا کتابی جامع در زمینه اخلاق به ما معرفی کنید تا از آن استفاده کنیم؟

فرمودند: اکنون یک کلمه میگویم که برو برگرد نداشته باشد! همه کس از آن استفاده بکنند. ... و در آخر فرمودند: آن کلمه همین است که " بدانی (خداوند) می بیند و السلام.(1)

واقعا اگر انسان خداوند بزرگ و مهربان را در همه حال شاهد و ناظر اعمال و رفتار خود ببیند و در انجام هر کاری و در سخن گفتن رضایت خداوند را همیشه اولین اصل قرار دهد، بهترین اخلاق را خواهد داشت. چرا که چکیده اخلاق همین است که بدانیم خداوند در همه حال شاهد و ناظر اعمال، رفتار و گفتار ماست و به یک کلام خداوند می بیند.

منبع: کتاب ورق های آسمانی ، ص 126 و 127 مولف:محسن کمری زاده